ĐỊA 12

a) Tính chất nhiệt đới
- Do nằm trong vùng nội chí tuyến nên bất cứ nơi nào trên lãnh thổ nước ta cũng có 2 lần Mặt trời lên thiên đỉnh. Khoảng cách giữa 2 lần Mặt trời lên thiên đỉnh càng vào nam càng lớn.
- Hằng năm, nước ta nhận được một lượng bức xạ Mặt trời lớn, cân bằng bức xạ dương quanh năm.
- Nhiệt độ trung bình năm cao, vượt tiêu chuẩn khí hậu nhiệt đới, từ 22 - 27độC (trừ vùng núi).
- Tổng số giờ nắng tùy nơi dao động từ 1400 đến 3000 giờ/năm.
- Tổng nhiệt hoạt động lớn: 8000 - 10000độC.
- Trong biến trình nhiệt của một năm ở miền Bắc chỉ có một tối đa, một tối thiểu. Miền nam cs 2 tối đa, 2 tối thiểu.
b) Tính chất ẩm
- Lương mưa lớn
+ Nước ta là một nước bán đảo nằm bên bờ biển Đông. Nhờ tác động của biển Đông cùng các khối khí xuất phát và vượt qua các vùng biển nóng - ẩm khác nhau, khi đến nước ta gặp các địa hình chắn gió và các nhiễu động của khí quyển nên đã tạo ra lượng mưa lớn với mức trung bình năm 1500 - 2000mm.
+ Những sườn đón gió biển và các khối núi cao, lượng mưa có thể lên tới 3500 - 4000mm.
- Độ ẩm không khí cao, trên 80%. Cân bằng ẩm luôn dương.
c) Tính chất gió mùa
Tính chất gió mùa biểu hiện ở chỗ trong một năm nước ta chịu ảnh hưởng mạnh mẽ của các khối khí hoạt động theo mùa, với 2 mùa gió chính: gió mùa mùa đông và gió mùa mùa hạ.
* Gió mùa mùa đông
Trong mùa đông, nước ta chịu ảnh hưởng đồng thời của 2 loại gió cùng thổi theo hướng đông bắc vào nước ta, nhưng có nguồn gốc khác nhau.
- Gió mùa Đông Bắc
+ Nguồn gốc: khối không khí lạnh xuất phát từ trung tâm áp cao Xi-bia di chuyển qua lục địa vào nước ta.
+ Hướng gió: Đông Bắc
+ Phạm vi hoạt động từ vĩ tuyến 16độB trở ra.
+ Thời gian và tính chất:
· Vào nửa đầu màu đông (từ tháng 11 đến tháng 2 năm sau) khối không khí lạnh đi qua lục địa Trung Hoa mang lại cho miền Bắc thời tiết lạnh và khô.
· Nửa cuối mùa đông(từ tháng 2 đến tháng 4) khối không khí lạnh di chuyển qua Biển Đông vào nước ta gây nên thời tiết lạnh ẩm, mưa phùn cho vùng ven biển và đồng bằng ở miền Bắc.
+ Đặc điểm: gió mùa Đông Bắc chỉ hoạt động từng đợt không kéo dài liên tục, cường độ mạnh nhất trong mùa đông và ở miền Bắc hình thành một mùa đông với 2 - 3 tháng nhiệt độ dưới 18độC. Khi di chuyển xuống phía nam suy yếu dần do bị dãy Bạch Mã chắn ngang ở vĩ tuyến 16độB.
- Gió tín phong ở phía nam dãy Bạch Mã.
+ Nguồn gốc : xuất phát từ trung tâm áp cao trên biển Thái Bình Dương (Tm) thổi về Xích đạo.
+ Hướng : Đông Bắc.
+ Phạm vi hoạt động : từ vĩ tuyến 160B trở vào.
+ Tính chất : nóng, khô
* Gió mùa mùa hạ
- Nguồn gốc: có 2 nguồn gốc:
+ Xuất phát từ vịnh Bengan với khối khí chí tuyến bán cầu Bắc (TBg).
+ Xuất phát từ áp cao cận chí tuyến nửa cầu Nam với khối khí xích đạo (Em).
- Hướng gió: cả 2 luồng gió cùng hướng tây nam thổi vào Việt Nam (riêng khu vực Bắc Bộ gió thổi theo hướng đông nam do ảnh hưởng của áp thấp Bắc Bộ).
- Phạm vi hoạt động và tính chất:
+ Nửa đầu mùa hạ (từ tháng 5 đến tháng 7): khối khí TBg di chuyển theo hướng tây nam xâm nhập trực tiếp và gây mưa lớn cho đồng bằng Nam Bộ và Tây Nguyên. Vượt dãy Trường Sơn khối khí trở nên khô nóng tràn xuống đồng bằng ven biển miền Trung và phần nam của khu vực Tây Bắc. Thời tiết do gió phơn Tây Nam đem lại rất khô và nóng, nhiệt độ lên tới 37độC và độ ẩm xuống dưới 50%.
+ Vào giữa và cuối mùa hạ (từ tháng 6 đến tháng 10): gió mùa Tây Nam (xuất phát từ áp cao cận chí tuyến bán cầu Nam) hoạt động. Vượt qua vùng biển xích đạo gió này trở nên nóng ẩm thường gây mưa lớn và kéo dài cho các vùng đón gió ở Nam Bộ và Tây Nguyên.