ĐỊA 12

Nước ta có hai miền khí hậu: miền khí hậu phía Bắc và miền khí hậu phía Nam với ranh giới là dãy Bạch Mã (vĩ tuyến 16độB). Trên nền chung của khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa nhưng khí hậu hai miền vẫn có sự khác biệt, nhất là ở chế độ nhiệt và chế độ gió.
* Miền khí hậu phía Bắc
- Kiểu khí hậu: nhiệt đới gió mùa có mùa đông lạnh
- Chế độ nhiệt:
+ Nhiệt độ trung bình nằm thấp hơn, khoảng từ 20 - 24độC (trừ vùng núi cao).
+ Nhiệt độ trung bình tháng 1 rất thấp (phổ biến trong khoảng 14 - 18độC, vùng núi phía Bắc nhiệt độ xuống dưới 14độC).
+ Số tháng lạnh (nhiệt độ trung bình dưới 20độC) là 3 tháng (vùng khí hậu Đông Bắc Bộ, vùng khí hậu trung và nam Bắc Bộ). Tuy nhiên số tháng lạnh giảm dần khi sang phía tây và xuống phía nam. Đến Huế chỉ còn thời tiết se lạnh.
+ Biên độ nhiệt trung bình năm lớn hơn (khoảng trên 10độC).
- Sự phân mùa của khí hậu căn cứ vào chế độ nhiệt, khí hậu chia thành 2 mùa: mùa hạ (từ tháng 5 đến tháng 10), mùa đông (từ tháng 11 đến tháng 4).
- Chế độ gió: trong năm có 2 loại gió thịnh hành:
+ Mùa đông: gió mùa Đông Bắc.
+ Mùa hạ: gió mùa Tây Nam.
Ngoài ra còn có gió tây khô nóng, nhưng hoạt động mạnh mẽ nhất ở khu vực Bắc Trung Bộ.
- Bão: số cơn bão đổ bộ vào nhiều hơn. Tần suất bão của vùng khí hậu Bắc Trung Bộ lên tới 1,3 đến 1,7 cơn bão/tháng, còn khu vực phía Bắc trung bình cũng có từ 1 đến 1,3 cơn bão/tháng. Mùa bão có xu hướng chậm dần từ Bắc vào Nam.
* Miền khí hậu phía Nam
- Kiểu khí hậu: cận xích đạo gió mùa nóng quanh năm.
- Chế độ nhiệt:
+ Nhiệt độ trung bình năm cao hơn miền khí hậu phía Bắc (trên 24độC, trừ các vùng núi cao).
+ Nhiệt độ trung bình tháng 1 cao hơn nhiều so với miền khí hậu phía Bắc: vùng khí hậu Nam Trung Bộ và Tây Nguyên phổ biến trong khoảng từ 20 - 24độC, vùng khí hậu Nam Bộ cao trên 24độC.
+ Không có tháng lạnh, biểu hiện rõ từ Quy Nhơn trở vào.
+ Biên độ nhiệt trung bình năm nhỏ hơn miền khí hậu phía Bắc (trung bình từ 3 - 4độC).
- Sự phân mùa: do nhiệt độ cao quanh năm nên không thể phân mùa dựa vào chế độ nhiệt như miền khí hậu phía Bắc. Sự phân mùa của miền khí hậu phía Nam dựa vào chế độ mưa. Trong năm có hai mùa là mùa mừa và mùa khô. Thời gian của mùa mưa trùng với mùa hạ, còn mùa khô trùng với thời kì mùa đông của miền khí hậu phía Bắc.
- Chế độ gió: khác với miền khí hậu phía Bắc, miền khí hậu phía Nam không chịu ảnh hưởng của gió mùa Đông Bắc mà chịu ảnh hưởng của gió Tín phong đông bắc trong mùa đông.
- Bão: ít chịu ảnh hưởng của bão hơn miền khí hậu phía Bắc. Tần suất bão của vùng khí hậu Nam Trung Bộ từ 1 - 1,3 cơn bão/tháng, còn khu vực Nam Bộ hầu như không chịu ảnh hưởng của bão.